Δύο, τρεις, πολλές Αργεντινές;

Από την αρχή του ξεσπάσματος της κρίσης στην Ελλάδα, συνεχείς είναι οι αναφορές στο προηγούμενο της Αργεντινής.

Από τη μιά τα παπαγαλάκια του αστισμού που δεν παύουν να επισείουν το φάντασμα της χρεοκοπίας, σε περίπτωση που ο ελληνικός λαός δεν υποταχθεί στην νεοφιλελεύθερη βαρβαρότητα. Τελευταίος ο πρωθυπουργεύων Βενιζέλος, απείλησε ότι "θα γίνουμε Αργεντινή", ξεχνώντας να πει ότι η Αργεντινή "έγινε Αργεντινή" όταν ο Ντε Λα Ρούα και ο Καβάγιο εφάρμοσαν εκεί τις νεοφιλελεύθερες συνταγές που εφαρμόζει στην Ελλάδα αυτός και η κυβέρνησή του.

Από την άλλη, αριστεροί που, με σχεδόν χιλιαστικό τρόπο, περιμένουν(με) το πότε "θα γίνουμε Αργεντινή". Από Οκτώβριο (του '10), μέσα στον χειμώνα, σίγουρα τον Ιούλιο, ανυπερθέτως τον Σεπτέμβριο...

Μέσα σ' αυτό το κλίμα ξέθαψα ένα κείμενο που είχα γράψει για το πολιτικό περιοδικό "Δρόμοι" το 2002. Τότε που η λαϊκή εξέγερση στην Αργεντινή ήταν ακόμα σε εξέλιξη.

Θα μου πείτε βέβαια πως το να προσπαθείς να αναλύσεις τα πράγματα μέσα από τα μαρξιστικά θεωρητικά εργαλεία, την ώρα που τα λαϊκά στρώματα καταβυθίζονται στην άβυσσο, είναι σαν να ψειρίζεις την μαϊμού. Σύμφωνοι, αλλά κι ο εμπειρισμός μας πήγε πουθενά;

Δύο, τρεις, πολλές Αργεντινές;

Αν δανειζόμαστε αυτό τον τίτλο από άρθρο των J. Brecher και D. Brutus στο Znet, είναι γιατί δείχνει, κατά την γνώμη μας, την ξεχωριστή σημασία των πρόσφατων γεγονότων στην Αργεντινή, τα οποία κορυφώθηκαν τον περασμένο Δεκέμβριο με την οικονομική κατάρρευση της χώρας και την λαϊκή εξέγερση που ακολούθησε. Γεγονότα που ξεπερνούν – τόσο σε έκταση όσο και ποιοτικά – τις αντίστοιχες λαϊκές αντιδράσεις που ακολούθησαν τις οικονομικές κρίσεις στην Ν.Α. Ασία το ’98 και στην Τουρκία τον περασμένο χρόνο. Και που καθώς διαρκούν μέχρι σήμερα, ενδέχεται να καθορίσουν την πολιτική, οικονομική και κοινωνική εξέλιξη της Αργεντινής, τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα.

Με το κείμενο αυτό δεν θα επιχειρήσουμε την εξιστόρηση των γεγονότων της μεγάλης λαϊκής εξέγερσης του περασμένου Δεκεμβρίου. Ούτε την ανάλυση της οικονομικής κρίσης που από το ’98 μέχρι σήμερα πλήττει την Αργεντινή. Θα προσπαθήσουμε, στο μέτρο του δυνατού, να δούμε την κατάσταση, την δυναμική των γεγονότων και της πιθανής εξέλιξής τους με βάση τους μαρξιστικούς όρους και τα μαρξιστικά αναλυτικά εργαλεία.

Είναι η εξέγερση στην Αργεντινή, επαναστατική κατάσταση;

[...]Για μας, και τολμούμε να το πούμε παρά την μικρή χρονική απόσταση και την συνεχή εξέλιξη, η κρίση στην Αργεντινή δεν ήταν (είναι) μια απλή «πολιτική κρίση», μια - έστω έντονη – αντίδραση στις συνέπειες της οικονομικής κρίσης. Είναι μια τυπική περίπτωση «επαναστατικής κατάστασης», σύμφωνη με τον κλασικό ορισμό της έννοιας από τον Λένιν. Όχι επαναστατική κρίση ή επανάσταση. Είναι όμως «επαναστατική κατάσταση», με άγνωστη ακόμα την εξέλιξή της.

Σπάμε το τείχος της σιωπής

Η τοποθέτηση των φοιτητών στην κατάληψη στη ΝΕΤ που πραγματοποιήθηκε στις 25 Σεπτέμβρη του 2011 σαν διαμαρτυρία απέναντι στη στάση των ΜΜΕ για τις φοιτητικές κινητοποιήσεις. Πρόκειται για το μαγνητοσκοπημένο μήνυμα των φοιτητών προς την κοινωνία.

Είμαστε σε πόλεμο...

Είμαστε σε πόλεμο...

Πάψε μωρέ... Καταθλιπτικές εμμονές, θα πουν κάποιοι. Παλαιοκομμουνιστικές εμμονές, θα χαμογελάσουν ειρωνικά κάποιοι άλλοι.

Είμαστε σε πόλεμο...

Το ξέρουμε, θα απαντήσουν οι της εκτός των τειχών αριστεράς, πάντα ήμασταν. Πάλη των τάξεων, κοινωνικές συγκρούσεις, διαλεκτική, Μάρξ, Ηράκλειτος κλπ, κλπ. Το είπε άλλωστε κι ο Βενιζέλος (ο χοντρός του Μεσοπρόθεσμου, όχι ο παλιός του Ιδιώνυμου) ότι “είμαστε σε πόλεμο”.

Είμαστε σε πόλεμο, επιμένω. Σ' εκείνη τη μορφή του απόλυτου, ολοκληρωτικού πολέμου, όπως τον περιγράφει ο Κλάουζεβιτς. Όπου δεν υπάρχουν γραμμή μετώπου και μετόπισθεν, μάχιμοι και άμαχοι, εμπόλεμοι και ουδέτεροι. Όπου ο νικητής τα παίρνει όλα, και ο ηττημένος χάνει τα πάντα.

Δεν υπονοώ ότι μέχρι χθες οι τάξεις συμβιώνανε αρμονικά και εν ειρήνη. Αναφέρομαι στις συγκυρίες εκείνες της ταξικής πάλης κατά τις οποίες - παραφράζοντας το “ο πόλεμός τους σκοτώνει ό,τι άφησε όρθιο η ειρήνη τους” του Μπρεχτ - η κρίση τους σκοτώνει ότι άφησε όρθιο η ανάπτυξη και η ευημερία τους.

Δεν θέλω να μιλήσω για την θεωρία της ταξικής πάλης, για τις θεωρίες των κρίσεων στον καπιταλισμό, για την Ιστορία που διδάσκει, για καθήκοντα και για ευθύνες. Θέλω να μιλήσω για τις απώλειες, για τα θύματα αυτού του πολέμου, όπως τα βλέπω καθημερινά μπροστά μου.

Γράμμα του γιου ενός εργάτη. La lettera del figlio di un operaio

 

Πηγή: η Λέσχη

Γράμμα του γιου ενός εργάτη.

La lettera del figlio di un operaio

Είχα γεννηθεί λίγες ώρες πριν, τον είδα για πρώτη φορά, ήταν ψηλός, όμορφος, δυνατός και μοσχοβολούσε λάδια και μέταλλο.

Για χρόνια τον έβλεπα να σηκώνεται στις 4 το πρωί, να ανεβαίνει στο ποδήλατό του και να εξαφανίζεται μέσα στην ομίχλη του Τορίνο, με κατεύθυνση το Εργοστάσιο.

Τον είδα να αποκοιμιέται στον καναπέ, κατεστραμμένο από τις ώρες δουλειάς και από την παραγωγή χιλιάδων κομματιών, όλων ίδιων, όπως επέβαλε η δουλειά του.

Τον είδα χαρούμενο να περνά τον ελεύθερο του χρόνο με τα παιδιά και τη γυναίκα του.

Τον είδα να υποφέρει, όταν μου είπε ότι ο μισθός του δεν του επέτρεπε να με στείλει στο πανεπιστήμιο.

Τον είδα ταπεινωμένο, όταν του έδωσαν αύξηση 100 λιρών (5 λεπτά) για κάθε ώρα δουλειάς.

Τον είδα κατεστραμμένο, όταν στα 53 του χρόνια, ένας μάνατζερ του Εργοστασίου του είπε ότι ήταν πολύ μεγάλος για τις ανάγκες τους.

Είδα μάνατζερ και βιομήχανους να ζητάνε να ανέβει ακόμη περισσότερο η ηλικία συνταξιοδότησης, είδα οικονομολόγους να παροτρύνουν την παγκοσμιοποίηση του χρήματος, αλλά να ξεχνάνε την παγκοσμιοποίηση των δικαιωμάτων, είδα διευθυντές εφημερίδων να επιβεβαιώνουν ότι οι εργάτες δεν υπήρχαν πια, είδα πολιτικούς να ζητάνε από τους εργάτες να κάνουν θυσίες, για το καλό της χώρας, είδα συνδικαλιστές να λένε ότι το «μοντέρνο» μας ζητάει να γυρίσουμε πίσω.

Μου κόπηκε η ανάσα, όταν τη Δευτέρα 26 Ιουλίου 2010, στην εφημερίδα «La Stampa” του Τορίνο διάβασα το άρθρο του καθηγητή Mario Deaglio. Μέσα στην έκθεση του καθηγητή, «τα δικαιώματα των εργαζόμενων» γίνονται «κομμάτια, όχι οικονομικά, των αποδοχών», η «υπεράσπιση της θέσης εργασίας» έπρεπε να αντικατασταθεί με μια γενική «εγγύηση της συνέχισης των ευκαιριών εργασίας», αλλά κυρίως ο εργαζόμενος, του οποίου ο μισθός έχει μειωθεί στο ελάχιστο, δε χρειαζόταν πλέον «ελεύθερο χρόνο ώστε να ξοδεύει αυτό το μισθό», αλλά έπρεπε μόνο να σκέφτεται πώς θα ικανοποιήσει τις σημαντικές απαιτήσεις της άλλης πλευράς (εργοδότη). (επανέλαβε αυτή τη θεωρία και στο Radio 24 από τις 17:30 μέχρι τις 18:00 την Τρίτη 27 Ιουλίου 2010).

Σκεπτόμενος ότι ένας άνθρωπος των γραμμάτων, που είναι ικανός να εκφράσει κάθε επιχειρηματολογία, φτάνει στο σημείο να υποστηρίζει ότι ο ελεύθερος χρόνος του εργάτη δεν έχει καμιά αξία γιατί δεν είναι συνδεδεμένος με το χρήμα, μου έκοψε την ανάσα…

Μπήκα στο αυτοκίνητο που κατασκεύασαν οι εργάτες της Mirafiori στο Τορίνο (fiat).  Έτρεξα στο σπίτι των γονιών μου. Tον είδα για χιλιοστή φορά. Έγερνε, ο λαβύρινθος, που προκάλεσαν τα εκατομμύρια χτυπήματα της πρέσας, τον έκαναν να χάνει την ισορροπία του, ήταν αδύναμος από την καρδιοπάθεια. ‘Hταν ο πατέρας μου, εργάτης στον τομέα συμπίεσης (πρέσες) για 35 χρόνια, όπου θυσίασε τα πάντα, ανάμεσα στα οποία και τον ελεύθερό του χρόνο, αλλά αυτός ήταν δωρεάν.

Μοσχοβολούσε αξιοπρέπεια.

(Luca Mazzucco)

Πηγή: http://speradisole.wordpress.com/2010/08/01/la-lettera-del-figlio-di-un-operaio/

Μετάφραση: Νιόβη Ζαραμπούκα Χατζημάνου

El pueblo unido jamas sera vencido

“...Μόλις η τάξη και η ηρεμία του νεκροταφείου επιβλήθηκε στην Χιλή, έσπευσαν επί τόπου τα περίφημα Σικάγο μπόυς. Η νεοφιλελεύθερη σχολή των αδελφών Φρίντμαν μπορούσε, επιτέλους, να κάνει τα οικονομικά της πειράματα σε ιδανικές συνθήκες εργαστηρίου. Ή, για να ακριβολογούμε, νεκροτομείου. Τα πειράματα εκείνα, που επαναλήφθηκαν στην Αργεντινή το '76 μόλις επιβλήθηκε η δικτατορία του Βιντέλα, αποδιάρθρωσαν τις οικονομίες των χωρών αυτών και αποδόμησαν τα ασφαλιστικά και κοινωνικά τους συστήματα. Τα πορίσματα αυτών των νεοφιλελεύθερων πειραμάτων αποτελούν σήμερα την επικρατούσα οικονομική άποψη των κυρίαρχων δυνάμεων!!!”
 

Χιλή 1973, Πραξικόπημα

Μ' αυτές τις γραμμές έκλεινα τον Σεπτέμβριο του 2009 την ανάρτηση για την επέτειο του φασιστικού πραξικοπήματος στην Χιλή.

Σήμερα, με αφορμή την οικονομική κρίση, εφαρμόζονται στην χώρα μας οι ίδιες οικονομικές πολιτικές που εφάρμοσαν οι δικτατορίες των Πινοσέτ και Βιντέλα στην Λατινική Αμερική κατά τις δεκαετίες του '70 και του '80.

Τα εργασιακά δικαιώματα ισοπεδώνονται, οι υποδομές και οι φυσικοί πόροι - ακόμα και το νερό - παραχωρούνται στην ιδιωτική πρωτοβουλία, το ίδιο και η υγεία και η ασφάλιση. Η δημόσια περιουσία ξεπουλιέται έναντι πινακίου φακής, ο δημόσιος τομέας διαλύεται, στον ιδιωτικό τομέα επικρατούν συνθήκες δουλείας. Η ανεργία και η φτώχεια εκτινάσσονται σε πρωτοφανή επίπεδα, σε αντίστοιχα πρωτοφανή επίπεδα καταβαραθρώνονται τα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα. Ο κόσμος της εργασίας, η κοινωνία, βυθίζονται σε συνθήκες 19ου αιώνα.

Εδώ βέβαια δεν χρειάστηκε, για την ώρα, στρατιωτική δικτατορία για να τα επιβάλει όλα αυτά. Η αστική “δημοκρατία” έχει αρκετά ισχυρούς ιδεολογικούς - καθεστωτικά ΜΜΕ - και κατασταλτικούς μηχανισμούς που, μαζί με την τεράστια ανεργία και την έλλειψη οργανωμένης αντίστασης, της επιτρέπει να επιβάλει τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, να αναδιατάξει δραματικά τους συσχετισμούς εις βάρος της εργασίας και υπέρ του κεφαλαίου.

Χιλή 2011, Φοιτητές και εργάτες στους δρόμους, καταστολή

Αλλά, μόνο στην Ελλάδα συμβαίνει αυτό; Όχι! Σ' όλη την Ευρώπη, στην Λ. Αμερική, ακόμη και στις ΗΠΑ, η νεοφιλελεύθερη βαρβαρότητα εκδηλώνεται σε ασύλληπτη έκταση και ένταση.

Αν ο γέρο Φρίντμαν μας παρακολουθεί από την κόλαση θα γελάει χαιρέκακα. Όχι για την καθαρή αποτυχία της οικονομικής του θεωρίας, βάσει της οποίας ποτέ δεν θα φανταζόταν ότι μετά από σαράντα χρόνια απορρύθμισης και νεοφιλελεύθερων πολιτικών θα χρειαζόταν τα κράτη να διασώσουν τις τράπεζες και τις αγορές.

Αλλά για την εκδίκηση των “αγορών”. Οι οποίες, αφού τα κράτη καταχρεώθηκαν για να τις διασώσουν, τώρα τα τιμωρούν για τα υψηλά τους ελλείμματα και χρέη και τα “εξαναγκάζουν” σε ακόμα πιο σκληρές νεοφιλελεύθερες επιλογές.

2011, Educacion Gratuita (Δωρεάν Παιδεία)

Ας γυρίσουμε όμως στην Χιλή.

Η χώρα με το μεγαλύτερο κατά κεφαλήν εισόδημα στην Λ. Αμερική, είναι ταυτόχρονα και μια από τις χώρες με τις μεγαλύτερες ανισότητες.

Οι κεντροαριστερές κυβερνήσεις που ανέλαβαν μετά την πτώση της δικτατορίας του Πινοσέτ συνέχισαν την ίδια οικονομική και κοινωνική πολιτική. Έτσι, για πολλά χρόνια η Χιλή θεωρούνταν μοντέλο "νεοφιλελεύθερης δημοκρατίας". Παρ' όλα αυτά οι λαϊκές αντιδράσεις ήταν ελάχιστες.

Το κλίμα αλλάζει στις αρχές του 2011, στον χώρο της εκπαίδευσης, η οποία είναι βαθιά ιδιωτικοποιημένη.

Πολύμηνες κινητοποιήσεις, καταλήψεις και διαδηλώσεις μαθητών λυκείου, φοιτητών και καθηγητών με σύνθημα “όχι στην παιδεία της αγοράς - ελεύθερη και δωρεάν παιδεία”.

Τον Ιούλιο μπαίνουν στον αγώνα και οι εργαζόμενοι στην βιομηχανία χαλκού. Ενώνονται με τους μαθητές και φοιτητές. Αίτημά τους να εθνικοποιηθεί η βιομηχανία χαλκού - ήταν από τους πρώτους τομείς που ιδιωτικοποίησε η χούντα - και μέρος των χρημάτων να διατεθεί για την χρηματοδότηση της δημόσιας εκπαίδευσης.

Η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών - CUT - υποχρεώνεται να κηρύξει γενική απεργία για τις 25 και 26 Αυγούστου. Είναι η πρώτη γενική απεργία μετά από 33 χρόνια.

Η Χιλή συγκλονίζεται, πάνω από 500.000 φοιτητές και εργάτες πλημμυρίζουν μαχητικά επί δυο μέρες τους δρόμους του Σαντιάγκο και των άλλων μεγάλων πόλεων.

Η κυβέρνηση του δισεκατομμυριούχου Sebastian Pinera απάντησε με ωμή αστυνομική βία και καταστολή. Περίπου 1.400 οι συλληφθέντες, εκατοντάδες οι τραυματίες, ένα δεκατετράχρονο αγόρι νεκρό από σφαίρα. Το ποτάμι όμως δεν γυρίζει πίσω.

Το φθινόπωρο μπαίνει και στην Ελλάδα με παρόμοιους όρους. Ίσως και στην Ιταλία, ίσως και σε άλλες χώρες της Ευρώπης.

Τα αιτήματα κοινά με αυτά του λαού της Χιλής. Δουλειά για όλους, αξιοπρέπεια, δημόσια και δωρεάν παιδεία, όχι στις ιδιωτικοποιήσεις και στο ξεπούλημα του δημόσιου πλούτου.

Κοινά τα αιτήματα, κοινή και η γνώση ότι ο αγώνας είναι δύσκολος. Αλλά και πως “El pueblo unido, jamas sera vencido” *.

* Λαός ενωμένος, ποτέ νικημένος

Φώτης Αγγουλές: πορεία στο φως και το σκοτάδι της ζωής του

Η εικόνα βασίζεται σε φωτο του Αγγουλέ από τον Στέλιο Κασιμάτη

Μεσημεράκι στην πλατεία του Ναυπλίου αρχές του Αυγούστου, τούτου του αλλιώτικου, του σκυθρωπού και ανήσυχου Αυγούστου, που πιο πολύ μοιάζει με το χάλκινο πρόσωπο του μακρύ χειμώνα που έρχεται παρά με την “χάλκινη πλάτη του θέρους” που φεύγει.

Και... “παρήγορες σταγόνες σε ωκεανό λύπης” η δημοσίευση του Γιώργου Κιούση στην Ελευθεροτυπία για το καινούργιο βιβλίο της φιλολόγου Στέλλας Τσιροπινά, αφιερωμένο στην ζωή του Χιώτη (πρόσφυγα από τον Τσεσμέ της Μικρασίας) ποιητή και αγωνιστή Φώτη Αγγουλέ.

Διπλή η χαρά, μια για το καινούργιο δείγμα δουλειάς της ακούραστης εκπαιδευτικού (και παλιάς μου συμμαθήτριας) και μια από την συγκίνηση που πάντα μου προκαλεί ό,τι έχει να κάνει με την ζωή και την ποίηση του Αγγουλέ.

Η περιδιάβαση στις σελίδες του βιβλίου με ταξιδεύει στην Χίο της δεκαετίας του '20, στον αγώνα του νεαρού Αγγουλέ για επιβίωση και συνάμα για αυτομόρφωση και δημιουργία, στην φρίκη της κατοχικής πείνας, στην Μέση Ανατολή του πολέμου.

Και μετά στο “σύρμα” στην Ασμάρα και το Ντεκαμερέ, στην σκληρή παρανομία του εμφυλίου με την επιστροφή στην Ελλάδα, στο παράνομο τυπογραφείο μέσα στην φουντάνα¹ στον Βροντάδο, στη σύλληψη και το Έκτακτο Στρατοδικείο, στην εκτέλεση των συντρόφων. Εδώ, παρένθεση δική μου, τα μέρη οικεία, τα ονόματα - αναφέρονται σε υποσημείωση ένα προς ένα - γνωστά, μνήμες από τα χρόνια της νιότης που συζητούσαμε ποιός μπορεί να τους κατέδωσε - ο πιο μικρός που δεν άντεξε το ξύλο και μίλησε; ή ο άλλος, που την δεκαετία του '50 βρέθηκε με περιουσία; Νεανικές ανησυχίες της μεταπολιτευτικής περιόδου, λες και είχε πια σημασία. Κλείνω την παρένθεση.

Υπό όρους απόλυση το '56 μετά από οχτώ χρόνια στην φυλακή και ξανά στον αγώνα της - ακόμα πιο σκληρής - επιβίωσης. Με τους χαφιέδες στο κατόπι του μέσα στα σοκάκια του Φρουρίου, την μολυβδίαση και το πιοτό να λιώνουν το σώμα, την κατάθλιψη να κατατρώει την ψυχή και το μυαλό, καταφέρνει να τυπώσει τις τελευταίες του συλλογές, “Πορεία μέσα στη νύχτα” το '58 και “Φουτσιγιάμα” το '62. Και τέλος ο θάνατός του πάνω στο κατάστρωμα του πλοίου “Κολοκοτρώνης”, ταξιδεύοντας από Πειραιά για Χίο, με είκοσι δραχμές στην τσέπη.

Τα πρόσωπα πραγματικά, οι διάλογοι επινοημένοι αλλά βασισμένοι σε πραγματικά περιστατικά και δημοσιεύματα, πολλές φορές στην πανέμορφη λαϊκή ιδιόλεκτο των Χιωτών και των προσφύγων.

Το βιβλιαράκι, μια καλαίσθητη έκδοση από τις εκδόσεις “άλφα πι” των Αντώνη και Γιάννη Παλιού, αποτελεί δραματοποιημένη αναπαράσταση της ζωής του Φώτη Αγγουλέ σε τέσσερις πράξεις. Σαν θεατρικό πρωτοπαίχτηκε στην πλατεία Φρουρίου της Χίου από ομάδα μαθητών και μαθητριών του Γενικού Λυκείου Βροντάδου, σε σκηνοθετική επιμέλεια της συγγραφέως.

Εκτός από το θεατρικό, περιλαμβάνονται φωτογραφίες, ιδιόχειρα κείμενα, αναλυτική βιβλιογραφία και οι σημαντικότεροι χρονολογικοί δείκτες από τη ζωή και το έργο του ποιητή. Στις σελίδες του βιβλίου περιλαμβάνονται επίσης πληροφορίες για τα αναφερόμενα πρόσωπα και ιστορικά γεγονότα.

“ Έλα, ύπνε, πάρε το κι όπου θέλεις άμε το!

Άμε το στ' Αγά τ' αμπέλια, στου Καδή τα περιβόλια

να του δώκει Αγάς σταφύλι κι η κεράτσα το μαντίλι

κι η μικρή αγαδοπούλα να του δώκει θέλ' απ' ούλα!...

Νάνι, νάνι, νάνι του...” ²

1Κλειστή δεξαμενή στα Χιώτικα σπίτια, που μαζεύει το βρόχινο νερό από στις στέγες.

2Αγγουλές Φ., 1936