Τον ξέρομε τον ένοχο, είναι γνωστή η αιτία...

"Άλλο ένα πτώμα εκβράστηκε σήμερα το μεσημέρι στην ακτή Πεταλίδι, βόρεια της Μυτιλήνης, ανεβάζοντας σε 21 τον αριθμό των θυμάτων, παράνομων μεταναστών, της τραγωδίας που εκτυλίχθηκε στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Λέσβου και τουρκικών ακτών."

Έλληνες ήρθαν πάλι…
Η θάλασσα τους ξέβρασε στις ανατολικές αχτές,
προχτές.

Βγήκαν πνιγμένοι στη στεριά και παραμορφωμένοι,
προισμένοι σαν τουμπιά και μελανοί,
μα όσο κι αν τόκρυψε η νυχτιά το δράμα τους να μη φανή,
το νόημα βγαίνει.

Τον ξέρομε τον ένοχο, είναι γνωστή η αιτία…
Στα φαγωμένα μάτια τους κύτταξε μέσα και θα δης
μια χαλασμένη πολιτεία.

Μα μην τους θάψετε, γιατί, θα χάση σχήμα η Φρίκη.

Κι όταν γραφτή η ευγενικιά φασιστικιά ιστορία,
έτσι, προισμένους, βάλτε τους κι αυτούς σε μια προθήκη.

Φώτη Αγγουλέ, «Στην Ιστορία»

Εικόνα: Kaethe Kollwitz, Helft Russland (1921)

Ασίνην τε... Ασίνην τε...

Ασίνην τε...
ΙΛΙΑΔΑ

Κοιτάξαμε όλο το πρωί γύρω - γύρω το κάστρο
αρχίζοντας από το μέρος του ίσκιου εκεί που η θάλασσα
πράσινη και χωρις αναλαμπή, το στήθος σκοτωμένου παγονιού
Μας δέχτηκε όπως ο καιρός χωρίς κανένα χάσμα.
Οι φλέβες του βράχου κατέβαιναν από ψηλά
στριμμένα κλήματα γυμνά πολύκλωνα ζωντανεύοντας
στ' άγγιγμα του νερού, καθώς το μάτι ακολουθώντας τις
πάλευε να ξεφύγει το κουραστικό λίκνισμα
χάνοντας δύναμη ολοένα.

Από το μέρος του ήλιου ένας μακρύς γιαλός ολάνοιχτος
και το φως τρίβοντας διαμαντικά στα μεγάλα τείχη.
Κανένα πλάσμα ζωντανό τ' αγριοπερίστερα φευγάτα
κι ο βασιλιάς της Ασίνης που τον γυρεύουμε δυο χρόνια τώρα
άγνωστος λησμονημένος απ' όλους κι από τον Όμηρο
μόνο μία λέξη στην Ιλιάδα κι εκείνη αβέβαιη
ριγμένη εδώ σαν την εντάφια χρυσή προσωπίδα.
Την άγγιξες, θυμάσαι τον ήχο της: κούφιο μέσα στο φώς
σαν το στεγνό πιθάρι στό σκαμμένο χώμα-
κι ο ίδιος ήχος μες στη θάλασσα με τα κουπιά μας.
Ο βασιλιάς τής Ασίνης ένα κενό κάτω απ' την προσωπίδα
παντού μαζί μας παντού μαζί μας, κάτω από ένα όνομα:
"Ασίνην τε... Ασίνην τε..."
και τα παιδιά του αγάλματα
κι οι πόθοι του φτερουγίσματα πουλιών κι ο αγέρας
στα διαστήματα των στοχασμών του και τα καράβια του
αραγμένα σ' άφαντο λιμάνι -
κάτω απ' την προσωπίδα ένα κενό.

Πίσω από τα μεγάλα μάτια τα καμπύλα χείλια τους βοστρύχους
ανάγλυφα στο μαλαματένιο σκέπασμα της ύπαρξής μας
ένα σημείο σκοτεινό που ταξιδεύει σαν το ψάρι
μέσα στην αυγινή γαλήνη του πελάγου και το βλέπεις:
ένα κενό παντού μαζί μας.
Και το πουλί που πέταξε τον άλλο χειμώνα
με σπασμένη φτερούγα σκήνωμα ζωής,
κι η νέα γυναίκα που έφυγε να παίξει
με τα σκυλόδοντα του καλοκαιριού
κι η ψυχή που γύρεψε τσιρίζοντας τον κάτω κόσμο ο χείμαρρος του ήλιου
με τ' αρχαία μνημεία και τη σύγχρονη θλίψη.

Κι ο ποιητής αργοπορεί κοιτάζοντας τις πέτρες κι αναρωτιέται
υπάρχουν άραγε
ανάμεσα στις χαλασμένες τούτες γραμμές
τις ακμές τις αιχμές τα κοίλα και τις καμπύλες
υπάρχουν άραγε
εδώ που συναντιέται το πέρασμα της βροχής του αγέρα και της φθοράς
υπάρχουν, η κίνηση του προσώπου το σχήμα τής στοργής
εκείνων που λιγόστεψαν τόσο παράξενα μες στη ζωή μας
αυτών που απόμειναν σκιές κυμάτων και στοχασμοί με την απεραντοσύνη του πελάγου
ή μήπως όχι δεν απομένει τίποτε παρά μόνο το βάρος
η νοσταλγία του βάρους μιάς ύπαρξης ζωντανής
εκεί που μένουμε τώρα ανυπόστατοι λυγίζοντας
σαν τα κλωνάρια της φριχτής ιτιάς σωριασμένα μέσα στη διάρκεια της απελπισίας
ενώ το ρέμα κίτρινο κατεβάζει αργά βούρλα ξεριζωμένα μες στο βούρκο
εικόνα μορφής που μαρμάρωσε με την απόφαση μιας πίκρας παντοτινής.
Ο ποιητής ένα κενό.

Ασπιδοφόρος ο ήλιος ανέβαινε πολεμώντας
κι από το βάθος της σπηλιάς μία νυχτερίδα τρομαγμένη
χτύπησε πάνω στο φώς σαν τη σαΐτα πάνω στο σκουτάρι:
"Ασίνην τε Ασίνην τε...". Να 'ταν αυτή ο βασιλιάς της Ασίνης
που τον γυρεύουμε τόσο προσεχτικά σε τούτη την ακρόπολη
αγγίζοντας κάποτε με τα δάχτυλά μας την υφή του πάνω στις πέτρες.

Ασίνη, καλοκαίρι ῾38 - Αθήνα, Ιαν. '40

Γιώργος Σεφέρης: "Ο Βασιλιάς της Ασίνης" 


Εικόνα: Γιάννης Πούλακας, Θαλασσογραφία με βάρκα (1935) 

Τάρικ Αλι: «Η επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ ήταν ένα σοκ για τις ελίτ της Ευρώπης»

Συνέντευξη του Tariq Ali στο RED NoteBook

Ο Τάρικ Άλι δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Μια από τις πιο σημαντικές φιγούρες διανοουμένων και αγωνιστών της δεκαετίας του ’60, συγγραφέας, κινηματογραφιστής και δοκιμιογράφος στα σημαντικότερα περιοδικά της Νέας Αριστεράς, παραμένει ένας από τους πιο δραστήριους υπερασπιστές των αντικαπιταλιστικών και αντιιμπεριαλιστικών κινημάτων όπου γης. Αυτές τις μέρες βρέθηκε στην Ελλάδα, προσκεκλημένος του ΝΑΡ και της νΚΑ για δύο εκδηλώσεις σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Τον συναντήσαμε στη Λέσχη των «Αναιρέσεων» λίγο πριν από την ομιλία του στο Πολυτεχνείο και είχαμε την ευκαιρία να κουβεντιάσουμε μαζί του για όσα απασχολούν όλους μας αυτές τις μέρες: για την ενίσχυση του ΣΥΡΙΖΑ και την προοπτική μιας κυβέρνησης της Αριστεράς, το τοπίο στην Ευρώπη, την άνοδο της ακροδεξιάς και τη μαζική επανοικειοποίηση της πολιτικής από τα κινήματα στον αραβικό κόσμο, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. 

Ας ξεκινήσουμε με το αποτέλεσμα των εκλογών της 6ης Μαΐου. Πώς το είδε η Ευρώπη;

Η επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ ήταν ένα σοκ για τις ελίτ της Ευρώπης. Οι επιθέσεις που ακολούθησαν εναντίον του Αλέξη Τσίπρα ήταν απίστευτες. Εγώ μπορώ να τις συγκρίνω μόνο με τις επιθέσεις εναντίον του Τσάβες όταν ανέβηκε στην εξουσία. Δείτε μόνο μια από τις τελευταίες, αυτή του Κον Μπεντίτ, που εδώ και χρόνια είναι μέρος του Ακραίου Κέντρου (Extreme Centre). Επρόκειτο για μια απίστευτη προσπάθεια υπονόμευσης και είναι πολύ σημαντικό ότι ο ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε μέχρι τώρα να σταθεί στα πόδια του.

Πού αποδίδετε εσείς την επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ; Την τελευταία χρονιά είδαμε πολλές φορές την επάνοδο των μαζών στο δημόσιο χώρο – από την αραβική Άνοιξη και τους ισπανούς Αγανακτισμένους μέχρι την πλατεία Συντάγματος και τα κινήματα Occupy. Μπορούμε να εξηγήσουμε το επίτευγμα της Αριστεράς με βάση αυτά;

Κατά τη γνώμη μου πρέπει να διαχωρίσουμε τις περιπτώσεις. Το κίνημα των Αγανακτισμένων ξεκίνησε στην Ισπανία, αλλά το αποτέλεσμα εκεί ήταν η νίκη της Δεξιάς και μια επίδοση της Αριστεράς σαφώς αναντίστοιχη με ό,τι είχε προηγηθεί. Τις ίδιες αναντιστοιχίες μπορεί να βρει κανείς και στον αραβικό κόσμο. Η παρουσία του κόσμου στις πλατείες ήταν η έκφραση ενός θυμού, ενός συμβολικού «Φτάνει πια». Αυτό δεν συγκροτεί από μόνο του πολιτική πρόταση. Από την άλλη πλευρά, όντως, η δήλωση αυτού του θυμού βοήθησε στην απονομιμοποίηση των δύο κομμάτων του Ακραίου Κέντρου στην Ελλάδα και στην αλματώδη άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ. 

Δεν ήταν αυτοκτονία. Ήταν δολοφονία

Αναδημοσίευση από το ΒΑΘΥ ΚΟΚΚΙΝΟ.

Όνειρα μιας υπηρέτριας

Οι εικόνες είναι από "το μαύρο καράβι" (Μπέρτολτ Μπρέχτ - Κλίφορντ Χάρπερ), Δαίμων του Τυπογραφείου, Σεπτέμβρης 2011.

Back to the Future

Αναδημοσίευση από το αφιέρωμα του RED NoteBook στην Οκτωβριανή Επανάσταση

Του Παναγιώτη Σωτήρη

Οι πολλές λενινιστικές τομές

Η εξέλιξη του μπολσεβικισμού ως πολιτικού ρεύματος και η διαμόρφωση αυτού που θα περιγράφαμε ως τη λενινιστική τομή στην ιστορία και την εξέλιξη του εργατικού κινήματος υπήρξε διαδικασία άνιση και με τομές. Ας μην ξεχνάμε ότι για μεγάλο διάστημα τόσο ο Λένιν όσο και οι υπόλοιποι μπολσεβίκοι δεν όριζαν εαυτούς ως διακριτό ρεύμα και αντιμετώπιζαν με ιδιαίτερο σεβασμό τις οργανώσεις της Β΄ Διεθνούς.

Η πρώτη βασική τομή του μπολσεβίκικου ρεύματος, η οποία συμπίπτει και με την είσοδο του Λένιν στο προσκήνιο της συζήτησης του ρωσικού επαναστατικού κινήματος, σχετίζεται με τη συγκεκριμένη ανάλυση των τάξεων και των ταξικών σχέσεων μέσα στη ρωσική κοινωνία. Με αφετηρία την περίφημη μελέτη του Λένιν για την ανάπτυξη του καπιταλισμού στη Ρωσία, το μετέπειτα μπολσεβίκικο ρεύμα πάταγε πάνω σε μια ιδιαίτερα σύνθετη ανάλυση που εντόπιζε τους όρους με τους οποίους ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής άρθρωνε την ηγεμονία του μέσα στον ρωσικό κοινωνικό σχηματισμό, οδηγώντας ταυτόχρονα στη μετάλλαξη της αγροτικής παραγωγής και στην ανάδυση ενός αναπτυγμένου καπιταλιστικού τομέα. Με αυτό τον τρόπο μπορούσαν να αποφύγουν την ταλάντευση των Ρώσων σοσιαλιστών ανάμεσα στη ρομαντική εξιδανίκευση των αγροτικών μαζών και την πεποίθηση ότι η αγροτική κοινότητα είναι η βάση του κομμουνισμού, και την εργατίστικη προσήλωση αποκλειστικά στο προλεταριάτο. Με αυτή την ανάλυση εγκαινιάζεται η προσέγγιση του δυνητικού επαναστατικού υποκειμένου με όρους περισσότερο συμμαχίας και λιγότερο ‘καθαρής’ τάξης.

Αυτή η ικανότητα συγκεκριμένης ανάλυσης συγκεκριμένων ταξικών σχέσεων οδήγησε σε μια ακόμη βασική τομή: αυτή της ανάλυσης της συγκυρίας. Με αποκορύφωμα τις αναλύσεις του Λένιν για τη δυνατότητα επαναστατικής ρήξης στη Ρωσία του 1917, ως αποτέλεσμα της συνάρθρωσης των πολιτικών και κοινωνικών αντιθέσεων, αλλά και των αντιθέσεων που διαπερνούσαν την ιμπεριαλιστική αλυσίδα εν μέσω του ιμπεριαλιστικού πολέμου, για πρώτη φορά η συγκυρία, η συγκεκριμένη συμπύκνωση αντιθέσεων σε έναν κοινωνικό σχηματισμό, ανάγεται σε θεωρητικό αντικείμενο. Ταυτόχρονα, η ικανότητα περάσματος από τις γενικές αναλύσεις για τις τάσεις της καπιταλιστικής συσσώρευσης στη συγκεκριμένη ανάλυση της συγκυρίας ενός κοινωνικού σχηματισμού ορίζεται ως η βάση μιας πολιτικής πρακτικής που να μην είναι απλώς εμπειρισμός αλλά να προσπαθεί να επιδράσει πάνω σε πραγματικές υλικές τάσεις.

Ο μακάβριος χορός και η ανακάλυψη της «λαϊκής βούλησης»

Του Νικόλα Σεβαστάκη από το Red Notebook

Το μνημονιακό μπλοκ δεν έχει καταφέρει να συγκροτηθεί πολιτικά και κυρίως δεν έχει επιτύχει να βρει μια πατέντα διακυβέρνησης ικανή να αναλάβει, έως τέλους, τις μεταλλαγές του πολιτικού συστήματος και τη μακρόπνοη επιχείρηση της «βαθιάς» νεοφιλελεύθερης αναμόρφωσης της χώρας, των κοινωνικών και εργασιακών σχέσεων, του κράτους.

Σημαντικές δυνάμεις αυτού του χώρου δεν θέλουν σε καμιά περίπτωση μια εκλογική αναμέτρηση. Φοβούνται τον «απρόβλεπτο λαϊκισμό» του Σαμαρά, την ενδεχόμενη άνοδο των κομμάτων της Αριστεράς και την εκλογική κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ. Αυτές οι δυνάμεις διχάζονται όμως ως προς το δημοψήφισμα: ένα τμήμα τους συντάσσεται με το παπανδρεϊκό ρίσκο, ενώ ένα άλλο κομμάτι των ελίτ επιδιώκει τον ολοσχερή παραμερισμό του λαϊκού παράγοντα από τις εξελίξεις θεωρώντας ότι η κρίση νομιμοποίησης μπορεί τελικά να προσπεραστεί μέσα από σχήματα «εθνικής συνεργασίας».

Αυτό που δεν πρέπει να ξεχνάμε: και οι δυο πλευρές των υπέρ και κατά του δημοψηφίσματος πολιτεύονται στη βάση του κοινωνικού φόβου και των κυνικών διαιρέσεων, μεταφράζοντας την έκτακτη ανάγκη σε διάφορες αντιδημοκρατικές τεχνικές για τη συνέχιση και εμβάθυνση των πολιτικών της άγριας λιτότητας και των θεσμικών μεταρρυθμίσεων που ενσωματώνουν αυτές τις πολιτικές ως θεμελιώδεις νόμους για τα επόμενα είκοσι τουλάχιστον χρόνια. Η όψιμη απόφαση του Παπανδρέου για δημοψήφισμα θέλει να αγοράσει χρόνο για τον ίδιο και την ηγεσία του. Συγχρόνως, εκθέτει δελφίνους και υποψήφιους προβεβλημένους του ίδιου χώρου ως «κατεστημένα που αντιδρούν» γιατί φοβούνται τον λόγο του λαού. Η πρόταση του δημοψηφίσματος επιχειρείται επίσης να επενδυθεί με ένα επίχρισμα θολής αντιστασιακής διάθεσης απέναντι στις τράπεζες, τα «συμφέροντα» και την τρόϊκα.

Η από τα δεξιά, «αντιλαϊκιστική» κριτική στον παπανδρεϊκό τυχοδιωκτισμό, που είναι όντως τέτοιος, ευνοεί, ενδεχομένως, τον πρωθυπουργό να παρακάμψει το πραγματικό πρόβλημα και να ξανααπευθυνθεί στο λαό ή έστω στον λαό ενός απολύτως παραλυμένου και αποδιοργανωμένου ΠΑΣΟΚ.

Πρόκειται για έναν μακάβριο χορό μέσα στο ευρύτερο μνημονιακό στρατόπεδο και στις διάφορες μερίδες του. Παρά την τωρινή αρνητική αντίδραση «έγκριτων συγκροτημάτων» και άλλων κέντρων επιρροής στην ιδέα του δημοψηφίσματος, όλοι ξέρουμε ότι θα παίξουν το χαρτί του φόβου και της εθνικής καταστροφής για να μην προκριθεί το Όχι. Και ο Παπανδρέου επενδύει στην ίδια στρατηγική του φόβου, η οποία, αν και εφόσον ευοδωθεί, θα του αποφέρει ένα ανέλπιστο δώρο: θα τον «προβιβάσει» ξανά στον όλο μνημονιακό χώρο ακόμα και σε εκείνους τους παράγοντες οι οποίοι, στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό, είναι προς στιγμή εξοργισμένοι με την αποκοτιά του.

Τι θα έχει επιτύχει; Να μετατοπίσει το δίλημμα από τις μη νομιμοποιημένες πολιτικές των Μνημονίων στο ερώτημα «τρίτος κόσμος ή Ευρώπη, έστω και φτωχή». Και φυσικά το Ναι σε ένα τέτοιο δημοψήφισμα θα θεωρηθεί συνολική έγκριση της δέσμευσης της «χώρας» στις δεκαετίες του μονόδρομου και των απεχθών όρων του.

Δεν συμμερίζομαι την αισιοδοξία πολλών για τη νίκη του Όχι στο ενδεχόμενο ενός τέτοιου δημοψηφίσματος. Λογαριάζουμε συχνά χωρίς τον συντηρητικό κόσμο, χωρίς το φόβο και τις ανησυχίες των ανθρώπων για το αύριο, χωρίς τους δισταγμούς και ενός κόσμου που φοβάται για τις τρεις χιλιάδες ευρώ της κατάθεσής του και ζει στην απόλυτη σύγχυση.

Και οι δυο μερίδες των μνημονιακών αποτελούν μέρος του ίδιου προβλήματος. Τόσο οι «τυχοδιωκτικές» όσο και οι «σοβαρές», τόσο αυτές που επιλέγουν να χρησιμοποιήσουν κυνικά τον κόσμο ως όπλο για τη δική τους εξουσία όσο και οι άλλες που σχεδιάζουν απλώς μια αμιγώς αυταρχική «διακυβέρνηση των σωφρόνων». Αντίποδας σε όλες αυτές τις τεχνικές ήπιων ή σκληρών πολιτικών πραξικοπημάτων, μπορεί να είναι μόνο η συνεχής παρουσία της λαϊκής κινητοποίησης, η απαίτηση για εκλογές και η ένταση των κοινωνικών αγώνων για την πτώση της επικίνδυνης κυβέρνησης.